اصطلاحات علم ارتباطات

اصطلاحات علم ارتباطات

۱- ارتباط | communication

کنش متقابل اجتماعی از طریق پیام.
هر وقت مردم به نوعی، کنش متقابل داشته باشند در واقع با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند… و هر گاه مردم یکدیگر را کنترل کنند این کنترل را عمدتاً از طریق ارتباط انجام می‌دهند.

۲- زبان | language

نظامی است مرکب از نمادهای گویشی و نوشتاری که به طریقی نسبتاً استاندارد شده، توسط اعضای یک گروه اجتماعی، در جهت فراخوان معنی، به کار می‌رود.

۳- نماد | symbol

چیزی است که به عمد و سنجیده، برای نمایاندن و جایگزینی چیزی دیگر به‌کار می‌رود.
هر چه نماد به جای آن نشیند، همان چیزی است که گروه اجتماعی اذعان می‌کند نماد به جای آن(چیز) نشسته است.
نمادها، واحدهای اصلی نظام‌های ارتباطی به شمار می‌آیند که می‌توانند کلامی(همچون واژههای گویشی)، ترسیمی – تصویری(مانند واژه‌ی نوشتاری)، یا نموداری – نمایشی(مثل پرچم، نشان ویژه و غیره) باشند.

۴- فرستنده – گیرنده | sender – receiver

مدل اصلی درک فرآیند ارتباط، انگاره لازول(lasswell) است در مورد اینکه، چه کسی، چه چیزی را در چه مجرای ارتباطی، به که، با چه تاثیری میگوید؟(منبع: پیام: مجرا: گیرنده: تاثیر)
تا هر دو فاعل(فرستنده و گیرنده) نباشند، ارتباط پدیدار نمی‌گردد. همچنین، هر دو فاعل باید در محیط اجتماعی یکسانی سهیم باشند، به‌طوری که نمادهای مورد استفاده، از معنی مشترکی برخوردار باشند..

۵- پیام | message

پیام، گزینش بسامان نمادهایی است که برای رسانش آگاهی یا اطلاع منظور گردیده است. منظور از بسامان، ترتیبی عمدی و سنجیده، و غرض از گزینش، تمیز و تبعیض یک شق از میان مجموعه‌ی بزرگتری از شقوق مختلف است.
دریافت(خواندن، شنیدن، دیدن) فعال پیام را توجه می‌نامند.

۶- پارازیت(نوفه) ارتباط | communication noise

پارازیت ارتباط بر دو نوع عمده تقسیم می‌شود: پارازیت مجرا(حامل) و پارازیت معنایی. در هر دو مورد، نتیجه‌ی پارازیت از دست رفتن معنی در طول انتقال پیام است.
پارازیت مجرا: هر مانع و مزاحمتی که در کار راست‌نمایی انتقال پیام، مداخله کند.
پارازیت معنایی: حاصل تعبیر نادرست پیام.

۷- مجرا(حامل) ارتباط | communication channel

مجرای ارتباط رسانه‌ای است که برای انتقال پیام به کار می‌رود.
مجرای ارتباط، مسیر یا وسیله‌ای است که پیام با استفاده از آن، بین ارتباطگر(فرستنده یا منبع) و ارتباطگیر(گیرنده) طی طریق می‌کند.

۸- ارتباط درون فردی | intrapersonal communication

ارتباط درون فردی، یک دادوستد ارتباطی است که در درون(وجود) شخص روی می‌دهد. به طور خلاصه، این ارتباط حرف زد با خود است.

۹- ارتباط میان فردی(بین افراد) | interpersonal communication

ارتباط میان فردی، ارتباطی است مستقیم بین دو یا تعداد بیشتری از افراد که در مجاورت فیزیکی هم قرار دارند.
طی این ارتباط، تمامی حواس پنجگانه می‌تواند به کار گرفته شود و پس‌فرست آنی و بلاواسطه در جریان کار حضور دارد.

۱۰- ارتباط سازمانی | organizational communication

ارتباط سازمانی شکلی از ارتباط میان فردی است که شکل اصلی انتقال ارتباط در آن، شکل شفاهی است ولی از تمامی حواس یاری می‌گیرد و پس‌فرستی آنی فراهم می‌آورد.
ارتباط سازمانی ارتباطی است که در حدود معلوم و معین صورت گرفته و با امر دستیابی به اهداف سازمان، سروکار دارد.

۱۱- شایعه | rumor

شایعه، گزارشی است که از منبعی ناشناخته منتشر می‌شود که به عنوان یک بده‌بستان جمعی، در مجراهای غیر رسمی (میان فردی) ظاهر می‌شود. خبر تأیید نشده. جانشینی برای خبر (تأیید شده).
همانند شایعه، حرف مردم یا سخن‌چینی، خبر تأییدنشده‌ای است در محدودۀ محله [کوچکتر نسبت به شایعه] که از راه مجراهای میان‌فردی انتقال می‌یابد. حرف مردم، مکانیسمی نیرومند برای تسلط اجتماعی است.

۱۲- ارتباط بینابین | medio communication

به طور سنتی فرآیند ارتباط به دو مقولۀ کلی تقسیم می‌شود: ارتباط میان فردی و ارتباط جمعی. ارتباط بینابین، سطح واسطه یا میانی ارتباط است که ویژگی‌های هر دو ارتباط را دارد.

۱۳- ارتباط جمعی | mass communication

ارتباط جمعی با ویژگی‌های زیر مشخص و متمایز می‌شود:
۱- ارتباط جمعی به سوی پیام گیرندگان نسبتاً بسیار نامتناجس و ناشناخته، هدایت می‌شود.
۲- پیام‌ها برای عموم ارسال می‌شود و انتقال آنها، به شیوه‌ای زمان‌بندی می‌شود که پیام‌گیرندگان همزمان به آنها دسترسی یابند. پیام‌های مذکور خصلتاً گذرا و ناپایدارند.
۳- ارتباط‌گر، یا یک سازمان پیچیده یا عاملی است در محدودۀ آن سازمان (که متحمل هزینه‌های گزاف نیز می‌باشد) به کار می‌پردازد.
این نوع ارتباط، در جهت جداسازی اشخاص از محیط سنتی اجتماعی-فرهنگی آنان بوده و افق‌های زندگی را در سطحی خاص و در قلمرویی ورای قلمروی کنش اجتماعی معمول، گسترش می‌دهد.

۱۴- رسانه‌های گروهی(همگانی) | mass media

اصطلاح رسانه‌های گروهی غالباً به وسایل یا تدابیر فنی که ارتباط جمعی از طریق آنها به وقوع می‌پیوندد، اطلاق می‌شود.
رسانه‌های گروهی پدیدۀ اجتماعی نسبتاً تازه‌ای است که تنها چند صد سال عمر دارد. این رسانه‌ها پیامی را با توسل به حس بینایی یا شنوایی یا هر دو به توده‌ها می‌رساند. مانند روزنامه، مجلات، کتاب، رادیو، تلویزیون، فیلم‌های سینمایی و موارد مشابه.

۱۵- ارتباط از راه دور | telecommunication

ارتباط از راه دور که خود محصول انقلاب صنعتی است فرآیند برقرای ارتباط از یک مسافت (دور) با استفاده از ابزار الکترومغناطیسیِ طراحی شده برای آن منظور است.

۱۶- ارتباط غیر کلامی | non-verbal communication

ارتباط غیر کلامی، انتقال معنی در غیاب صدای نمادین یا بازنمود صدایی است. ارتباط غیر کلامی را معمولاً زبان صامت می‌خوانند.
این شکل از ارتباط چون به طور غریزی در طبیعت انسان نیست و از طریق فرآیند جامعه‌پذیری غیر رسمی اکتساب می‌شود، از یک فرهنگ تا فرهنگ دیگر تفاوت‌های مشخصی دارد.
مانند ۱- حرکات بدنی یا رفتار جنبشی: حالات چهره، ژست‌ها و امثالهم. ۲- فرازبان: خنده، خمیازه و… . ۳- برداشت از مجاورت(مکان): استفاده و درک و دریافت از فضا. ۴- بویایی. ۵- حساسیت پوست به لمس و حرارت. ۶- استفاده از مصنوعات: لباس، لوازم آرایش و… .

۱۷- ارتباط سیاسی | political communication

ارتباط سیاسی، ارتباطی است که تأثیراتی بالفعل یا بالقوه بر عملکرد یک نظام سیاسی یا هر وجود مستقل سیاسی دیگر داشته باشد.
از نظر سنتی، آنهایی که راس قدرت هستند برای رسیدن به مقاصد خویش، ارتباط را تحت امر و نظارت خود درمی‌آورند.
امپراطوری‌های بزرگ تاریخ و نیز دولت‌های بزرگ امروزی، به‌واسطۀ نمود ساختارهای تخصصی ارتباطی و صرف منابع مهم در جهت تسهیل جریان ارتباط، مشخص و متمایز می‌شوند.

منبع: کتاب «طبقه‌بندی مفاهیم در ارتباطات» نوشتۀ «رید بلیک و ادوین هارولدسن»

پست در حال بروزرسانیه…